Sulfametoksazol to lek stosowany głównie w terapii przeciwbakteryjnej, często w połączeniu z innym lekiem o nazwie trimetoprim. Ta unikalna kombinacja, zwana ko-trimoksazolem, działa synergicznie, blokując sekwencyjnie dwa enzymy bakteryjne, które katalizują kolejne etapy biosyntezy kwasu folinowego drobnoustrojów. W rezultacie, ko-trimoksazol jest skuteczny w walce z wieloma bakteriami, które mogą być oporne na każdy z leków stosowany osobno.
Mechanizm działania sulfametoksazolu
Sulfametoksazol, będący składową ko-trimoksazolu, działa poprzez sekwencyjne blokowanie dwóch enzymów bakteryjnych, które są odpowiedzialne za biosyntezę kwasu folinowego drobnoustrojów. Działanie to jest zwykle bakteriobójcze in vitro w stężeniach, w których pojedyncze substancje działają jedynie bakteriostatycznie.
Ko-trimoksazol działa przeciwbakteryjnie na szerokie spektrum szczepów chorobotwórczych, zarówno Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych, chociaż ich wrażliwość może zależeć od rejonu geograficznego. Wśród drobnoustrojów, które zwykle są wrażliwe na działanie ko-trimoksazolu, można wymienić m.in. Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Shigella spp., Yersinia enterocolitica oraz Vibrio cholerae.
Farmakokinetyka sulfametoksazolu
Po podaniu doustnym, zarówno sulfametoksazol, jak i trimetoprim są szybko i prawie całkowicie (90%) wchłaniane w górnym odcinku przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie osiągane jest po 2-4 godzinach od przyjęcia dawki.
Biodostępność sulfametoksazolu i trimetoprimu jest całkowita, co oznacza, że po podaniu doustnym oba leki osiągają 100% biodostępność. Obie substancje są prawie całkowicie wydalane przez nerki, a ich stężenie w moczu jest znacznie wyższe niż we krwi.
Oba składniki ko-trimoksazolu przenikają do płynów i tkanek w organizmie, w tym do płynu śródmiąższowego, mleka matki, tkanki płodu, krwi pępowinowej i płynu owodniowego. W przypadku trimetoprimu stwierdzono łatwiejsze przenikanie do niezmienionej zapalnie tkanki gruczołu krokowego, płynu nasiennego, wydzieliny pochwy, śliny, prawidłowej i zmienionej zapalnie tkanki płuc oraz żółci.
Podsumowanie
Sulfametoksazol, często stosowany w kombinacji z trimetoprimem jako ko-trimoksazol, to skuteczny lek przeciwbakteryjny, który działa poprzez blokowanie enzymów odpowiedzialnych za biosyntezę kwasu folinowego drobnoustrojów. Dzięki temu jest skuteczny w walce z szerokim spektrum bakterii, zarówno Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych. Lek jest szybko i prawie całkowicie wchłaniany po podaniu doustnym, a następnie jest prawie całkowicie wydalany przez nerki. Obie substancje przenikają do wielu płynów i tkanek w organizmie, co zwiększa ich skuteczność.
